ده خطای شناختی

[عارفه]

ده خطای مسبب روحیات منفی چیان؟

---

قبل از تغییر هر چیزی، اول باید خودش و عوامل بروزش رو خوب بشناسیم.

تا نشناختیم با چی می خوایم مبارزه کنیم؟

در کتاب آمده:

...مشکل اینجاست که گمان و احساس خود را عین واقعیت می دانید، اما اغلب افکار منفیِ مسبب احساس ناخوشایند شما، ناشی از خطای شناختی هستند.

تو این تاپیک با ده خطای شناختی آشنا میشیم که مسبب روحیات منفی هستند.

منبع

[عارفه]

۱) تفکر همه یا هیچ

---

همه چیز را سفید یا سیاه می بینید.
هر چیز کمتر از کامل برای شما یک شکست بی چون و چراست.

زنی که رژیم لاغری گرفته بود پس از خوردن یک قاشق بستنی گفت: « برنامه لاغری من دود شد و به هوا رفت.» با این طرز تلقی به قدری ناراحت شد که یک ظرف بزرگ بستنی را تا به آخر نوش جان کرد.


اینجا درباره ش گفتگو کردیم.

[عارفه]

۲) تعمیم مبالغه آمیز 

---

هر حادثه منفی و از جمله یک ناکامی شغلی را شکستی تمام عیار و تمام نشدنی تلقی می کنید و آن را با کلماتی چون «هرگز» و «همیشه» توصیف می کنید.

فروشنده افسرده ای که در حال رانندگی پرنده ای شیشه اتوموبیلش خورده بود گفت: «چه بدشانس هستم، پرنده ها همیشه به شیشه اتومبیل من می خورند.»

اینجا نظراتتون رو بگین.

[عارفه]

۳) فیلتر ذهنی

---

تحت تاثیر یک حادثه منفی همه ی واقعیت ها را تار می بینید. به جزئی از یک حادثه منفی توجه می کنید و بقیه را فراموش می کنید.‌ شبیه چکیدن یک قطره جوهر که بشکه آبی را کدر می کند.

به خاطر طرز برخورد خود با همکاران اداره تشویق می شوید، اما در این میان کسی از جمع همکاران کلمه ای نه چندان جدی در مقام انتقاد از شما می گوید. روزهای مدید در حالی که همه ی گفته های مثبت را فراموش می کنید، تحت تاثیر این تک انتقاد رنج می برید.

اینجا نظراتتون رو بگین 

[عارفه]

۴) بی توجهی به امر مثبت

---

با بی ارزش شمردن تجربه های مثبت، اصرار بر مهم نبودن آن ها دارید. کارهای خوب خود را بی اهمیت می خوانید، می گویید که هر کسی می تواند این کار را انجام دهد. بی توجهی به امر مثبت شادی زندگی را می گیرد و شما را به احساس ناشایسته بودن سوق می دهد.

اینجا نظراتتون رو بگین

[عارفه]

۵) نتیجه گیری شتابزده

---

بی آنکه زمینه محکمی وجود داشته باشد نتیجه گیری شتابزده می کنید.

ذهن خوانی: بدون بررسی کافی نتیجه می گیرید که کسی در برخورد با شما واکنش منفی نشان می دهد.

پیشگویی: پیش بینی می کنید که اوضاع بر خلاف میل شما در جریان خواهد بود. بدون هرگونه بررسی می گویید «آبرویم خواهد رفت.» «از عهده انجام این کار بر نخواهم آمد» و اگر افسرده باشید ممکن است به خود بگویید: «هرگز بهبود نخواهم یافت.»


اینجا نظراتتون رو بگین

[عارفه]

۶) درشت نمایی

---

از یک سو درباره اهمیت مسائل و شدت اشتباهات خود مبالغه می کنید و از سوی دیگر اهمیت جنبه های مثبت زندگی را کمتر از آنچه هست برآورد می کنید.
 

اینجا نظراتتون رو بگین 

[عارفه]

۷) استدلال احساسی

---

فرض را بر این می گذارید که احساسات منفی شما لزوماً منعکس کننده واقعیت ها هستند.

«از سوار شدن در هواپیما وحشت دارم؛ حتماً پرواز با هواپیما بسیار خطرناک است.»
یا «احساس گناه می کنم، باید آدم بدی باشم.»
یا «خشمگین هستم، معلوم می شود با من منصفانه برخورد نشده است.»
یا «احساس حقارت می کنم، معنایش این است که فردی از درجه دوم اهمیت هستم.»
یا «احساس ناامیدی می کنم، حتما باید ناامید باشم.»

نظراتتون رو اینجا بگین.

[عارفه]

۸) «باید»ها

---

انتظار دارید که اوضاع آنطور که شما می خواهید و انتظار دارید باشد.
نوازنده بسیارخوبی پس از نواختن یک قطعه دشوار پیانو با خود گفت: «نباید این همه اشتباه می کردم.» آنقدر تحت تاثیر این عبارت قرار گرفت که چند روز متوالی حال و روز بدی داشت.

انواع و اقسام کلماتی که «باید» را به شکلی تداعی می کنند، همین روحیه را ایجاد می نمایند.
آن دسته از عبارت های «باید»دار که بر ضد شما به کار برده می شوند، به احساس تقصیر و نومیدی منجر می گردند.

خیلی ها می خواهند با «باید»ها و «نباید»ها به خود انگیزه بدهند. «نباید آن شیرینی را بخورم.» اغلب بی تاثیر است زیرا «باید»ها ایجاد تمرد می کنند و اشخاص تشویق می شوند که درست برعکس آن را انجام دهند.

اینجا نظراتتون رو بگین 

[عارفه]

۹) برچسب زدن 

---

برچسب زدن شکل حاد تفکر همه یا هیچ است. به جای اینکه بگویید «اشتباه کردم» به خود برچسب منفی میزنید: «من بازنده هستم.» گاه هم اشخاص به خود برچسب احمق یا شکست خورده و غیره می زنند.

برچسب زدن غیر منطقی است؛ زیرا «شما» با «کاری که می کنید» تفاوت دارید. انسان وجود خارجی دارد اما «بازنده» و «احمق» به این شکل وجود ندارند. این برچسب ها تجربه های بی فایده هستند که منجر به خشم، اضطراب، دلسردی و کمی عزت نفس می شوند.

گاه برچسب متوجه دیگران است است. وقتی کسی در مخالفت با نظر شما حرف میزند ممکن است او را یک متکبر بنامید. بعد احساس می کنید مشکل به جای رفتار یا اندیشه بر سر «شخصیت» یا «جوهر و ذات» اوست. در نتیجه او را به کلی و قلمداد می کنید و در این شرایط فضای مناسبی برای ارتباط سازنده ایجاد نمی شود.

اینجا نظراتتون رو بگین.

[عارفه]

۱۰) شخصی‌سازی و سرزنش

---

خود را بی جهت مسئول حادثه ای قلمداد می کنید که به هیچ وجه امکان کنترل آن را نداشته اید.


وقتی زنی از آموزگار پسرش شنید که او در مدرسه خوب درس نمی خواند با خود گفت: «این نشان می دهد من مادر بدی هستم.» و چه بهتر که این مادر علل واقعی درس نخواندن فرزندش را می جست تا او را کمک کند.

شخصی سازی منجر به احساس گناه، خجالت و ناشایسته بودن می شود.

بعضی ها هم عکس این کار را می کنند و سایرین و یا شرایط را علت مسائل خود تلقی می کنند و توجه ندارند که ممکن است خود در ایجاد گرفتاری سهمی داشته باشند. «علت زندگی مشترک بد من این است که همسرم منطقی نیست.» سرزنش به خاطر ایجاد رنجش اغلب موثر واقع نمی شود.

اینجا نظراتتون رو بگین 

[عارفه]

تمرین 

---

در تاپیک قبلی یاد گرفتیم که افکار ما _و نه حوادث بیرونی_ روحیات ما رو شکل میدن. دیگه اینکه، انواعی از افکار منفی، موجب احساسات منفی به خصوصی می شن. اطلاع از ارتباط مهم بین افکار و احساسات، اولین قدم رهایی از یک روحیه بده.

در این تاپیک هم یاد گرفتیم در درک احساسات، به چه خطاهایی ممکنه دچار بشیم.

حالا، می خوایم یک تمرین انجام بدیم که چطور قدم به قدم روحیه خودمونو رصد کنیم. برای همین به سراغ انواع افکار منفی مرتبط با احساسات منفی از جمله اضطراب، استرس و افسردگی و سایر عادات بد می ریم.

یادتون نره که نوشتن خیلی مهمه، قبلاً هم گفته شده که نوشتن اثر یک کار رو چند برابر می کنه.

به مثال ها توجه کنید و سعی کنید درباره خودتون موقعیت مشابهی رو در نظر بیارید بعد افکار و احساس تون رو بنویسید. و بعد ببینید آیا دچار خطای شناختی شدید؟ اونو بنویسید.

بله، همینطور که در آخرین خط گفته شد، در این مرحله هنوز نمی خوایم درباره تغییر صحبت کنیم، فقط می خوایم ربط مهم بین طرز فکر و احساس رو ببینید. این قدم مهمیه.