فرازهایی از نهج البلاغه

[dayere vahshat]

امام علی علیه اسلام:
كار بدى كه ترا ناراحت(و پشيمان)ميسازد نزد خدا بهتر از كارنيكى است كه تو را مغرور مى‏سازد!

پيروزى در پرتو تدبير و احتياط است.و تدبير و احتياط به تفكر است.

و تفكر صحيح به نگهدارى است

[Pourya]

حكمت : 366


وَ قَالَ ع : فِي كَلاَمٍ آخَرَ لَهُ يَجْرِي هَذَا الْمَجْرَى :
فَمِنْهُمُ الْمُنْكِرُ لِلْمُنْكَرِ بِيَدِهِ وَ لِسَانِهِ وَ قَلْبِهِ فَذَلِكَ الْمُسْتَكْمِلُ لِخِصَالِ الْخَيْرِ.
وَ مِنْهُمُ الْمُنْكِرُ بِلِسَانِهِ وَ قَلْبِهِ وَ التَّارِكُ بِيَدِهِ، فَذَلِكَ مُتَمَسِّكٌ بِخَصْلَتَيْنِ مِنْ خِصَالِ الْخَيْرِ، وَ مُضَيِّعٌ خَصْلَةً.
وَ مِنْهُمُ الْمُنْكِرُ بِقَلْبِهِ وَ التَّارِكُ بِيَدِهِ وَ لِسَانِهِ فَذَلِكَ الَّذِي ضَيَّعَ اءَشْرَفَ الْخَصْلَتَيْنِ مِنَ الثَّلاَثِ، وَ تَمَسَّكَ بِوَاحِدَةٍ.
وَ مِنْهُمْ تَارِكٌ لِإِنْكَارِ الْمُنْكَرِ بِلِسَانِهِ وَ قَلْبِهِ وَ يَدِهِ، فَذَلِكَ مَيِّتُ الْاءَحْيَاءِ.
وَ مَا اءَعْمَالُ الْبِرِّ كُلُّهَا وَ الْجِهَادُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ عِنْدَ الْاءَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيِ عَنْ الْمُنْكَرِ إِلا كَنَفْثَةٍ فِي بَحْرٍ لُجِّيِّ، وَ إِنَّ الْاءَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيَ عَنِ الْمُنْكَرِ لاَ يُقَرِّبَانِ مِنْ اءَجَلٍ، وَ لاَ يَنْقُصَانِ مِنْ رِزْقٍ، وَ اءَفْضَلُ مِنْ ذَلِكَ كُلِّهِ كَلِمَةُ عَدْلٍ عِنْدَ إِمَامٍ جَائِرٍ.

در سخنى ديگر هم در اين معنى گويد:
كسى است كه كار زشت را نكوهيده دارد و به دست و زبان و دل خود از آن اعراض مى كند. چنين كسى خصال نيكو را به كمال رسانيده است . و كسى است كه به زبان و دل انكارش مى كند نه به دست . چنين كسى را دو خصلت از خصال نيكوست او يك خصلت را ضايع گذاشته است . و كسى كه فقط به دل انكار كند، نه به دست و زبان ، چنين كسى دو خصلت را كه شريفترند، تباه كرده است و كسى كه منكر را به زبان انكار كند و نه به دست و نه به دل ، چنين كسى مرده اى است در ميان زندگان . همه اعمال نيكو در برابر امر به معروف و نهى از منكر، همانند دميدنى است بر درياى مواج ، امر به معروف و نهى از منكر نه مرگ كسى را نزديك مى سازد و نه از روزى كسى مى كاهد. از همه اينها برتر، سخن از دادگرى گفتن است ، رو در روى حاكمى ستمكار.

[Pourya]

حكمت : 64
وَ قَالَ ع :
لا تَسْتَحِ مِنْ إِعْطاءِ الْقَلِيلِ، فَإِنَّ الْحِرْمانَ اءَقَلُّ مِنْهُ.

و فرمود (ع ):
از بخشش اندك شرمنده مباش ، زيرا نوميد ساختن ، اندكتر از آن است .


حكمت : 65
وَ قَالَ ع :
الْعَفافُ زِينَةُ الْفَقْرِ، وَ الشُّكْرُ زِينَةُ الْغِنَى .

و فرمود (ع ):
پاكدامنى ، زيور بينوايى است و سپاسگزارى ، آرايش توانگرى است .

[Pourya]

حكمت : 390

وَ قَالَ ع :
الْمَنِيَّةُ وَ لاَ الدَّنِيَّةُ، وَ التَّقَلُّلُ وَ لاَ التَّوَسُّلُ، وَ مَنْ لَمْ يُعْطَ قَاعِدا، لَمْ يُعْطَ قَائِما، وَ الدَّهْرُ يَوْمَانِ: يَوْمٌ لَكَ، وَ يَوْمٌ عَلَيْكَ، فَإِذَا كَانَ لَكَ فَلاَ تَبْطَرْ وَ إِذَا كَانَ عَلَيْكَ فَاصْبِرْ.

و فرمود (ع ):
مرگ ، آرى . خوارى و پستى ، نه . به اندك ساختن و دست به سوى اين و آن دراز نكردن . آن كس كه اگر بنشيند، چيزى به دستش نيايد، اگر هم بايستد چيزى ندهندش . روزگار، دو روز است ، روزى كه به زيان توست و روزى كه به سود تو است . روزى كه به سود توست ، سرمست مشو و روزى كه به زيان توست ، شكيبايى ورز.

[Pourya]

حكمت : 179
وَ قَالَ ع :
مَنْ اءَبْدَى صَفْحَتَهُ لِلْحَقِّ هَلَكَ عِندَ جَهَلَةِ النّاسِ.


و فرمود (ع ):
هر كه از چهره حق پرده برگيرد، به دست مردم نادان هلاك شود.


حكمت : 180
وَ قَالَ ع :
مَنْ لَمْ يُنْجِهِ الصَّبْرُ اءَهْلَكَهُ الْجَزَعُ.

و فرمود (ع ):
هر كه را صبر رهايى ندهد، بيتابى و زارى تباهش سازد.

[Pourya]

حكمت : 145
وَ قَالَ ع :
لاَ يَعْدَمُ الصَّبُورُ الظَّفَرَ وَ إِنْ طَالَ بِهِ الزَّمَانُ.

و فرمود (ع ):
مرد شكيبا پيروزى را از دست ندهد، هر چند، روزگارانى سخت بر او بگذرد.

حكمت : 146
وَ قَالَ ع :
الرَّاضِي بِفِعْلِ قَوْمٍ كَالدَّاخِلِ فِيهِ مَعَهُمْ، وَ عَلَى كُلِّ دَاخِلٍ فِي بَاطِلٍ إِثْمَانِ: إِثْمُ الْعَمَلِ بِهِ، وَ إِثْمُ الرِّضَا بِهِ.

و فرمود (ع ):
كسى كه از اعمال قومى خشنود باشد، گويى خود در داخل كارهاى آنان بوده است . بر هركس كه در مجلس فاسقان نشيند، دو گناه باشد، يكى ، گناه آن كار كه مرتكب شده و يكى گناه خشنودى او به آن كار.

[dayere vahshat]

كسی كه نهان خود را اصلاح كند، خدا آشكار او را نیكو گرداند، و كسی كه برای دین خود كار كند، خدا دنیای او را كفایت نماید، و كسی كه میان خود و خدا را نیكو گرداند، خدا میان او و مردم را اصلاح خواهد كرد.


اصلاح خواهد كرد.

1-ثروتی نتیجه بخش تر از عقل نیست.
2-هیچ تنهایی وحشتناكتر از خود پسندی نیست.
3-هیچ عقلی بهتر از تدبیروفكر نیست.
4-هیچ شرافتی بهتر از پرهیزكاری نیست.
5-هیچ هم نشینی بهتر از خوش خلقی نیست.
6-هیچ میراثی مانند ادب نیست.
7-هیچ رهبری بهتر از موفقیت نیست.
8-هیچ تجارتی بهتر از كار شایسته نیست
9-هیچ محصولی بهتر از پاداش الهی نیست.
10-هیچ پرهیزكاری بهتر از توقف به هنگام شبهه نیست.
11-هیچ زهدی بهتر از پرهیز از حرام نیست.
12-هیچ علمی بهتر از تفكرو دقت نیست.

[Pourya]

حكمت : 289
وَ قَالَ ع :
مَا اءَكْثَرَ الْعِبَرَ وَ اءَقَلَّ الاِعْتِبَارَ!

و فرمود (ع ):
چه بسيار است پندها و چه اندك اند، پند پذيرندگان .

حكمت : 290
وَ قَالَ ع :
مَنْ بَالَغَ فِي الْخُصُومَةِ اءَثِمَ، وَ مَنْ قَصَّرَ فِيهَا ظُلِمَ، وَ لاَ يَسْتَطِيعُ اءَنْ يَتَّقِيَ اللَّهَ مَنْ خَاصَمَ.

و فرمود (ع ):
كسى كه دشمنى را از حد بگذراند، گناه كرده است و هر كه در آن كوتاهى كند، ستم كرده و كسى كه همواره با ديگران نزاع كند، نمى تواند از خدا بترسد و پرهيزگار باشد.

[Pourya]

حكمت : 204
وَ قَالَ ع :
اءَغْضِ عَلَى الْقَذَى وَ اِلاَّلَمْ تَرْضَ اءَبَدا.

و فرمود (ع ):
بر خاشاك چشم فرو بند و گرنه هرگز خشنود نگردى .


حكمت : 205
وَ قَالَ ع :
مَنْ لاَنَ عُودُهُ كَثُفَتْ اءَغْصَانُهُ.

و فرمود (ع ):
آن كه چوبش نرم و تازه است ، شاخ و برگش فراوان بود.

حكمت : 206
وَ قَالَ ع :
الْخِلاَفُ يَهْدِمُ الرَّاءْيَ.

و فرمود (ع ):
مجادله كردن ، تدبير را ويران سازد.

[Pourya]

حكمت : 301
وَ قَالَ ع :
اتَّقُوا ظُنُونَ الْمُؤْمِنِينَ، فَإِنَّ اللَّهَ جَعَلَ الْحَقَّ عَلَى اءَلْسِنَتِهِمْ.

و فرمود (ع ):
از گمانهاى مؤ منان بپرهيزيد، زيرا خداوند حق را بر زبانهاى ايشان نهاده است .

حكمت : 302
وَ قَالَ ع :
لاَ يَصْدُقُ إِيمَانُ عَبْدٍ حَتَّى يَكُونَ بِمَا فِي يَدِ اللَّهِ سَبْحانَهُ اءَوْثَقَ مِنْهُ بِمَا فِي يَدِهِ.

و فرمود (ع ):
ايمان بنده خدا صادق نباشد تا آنگاه كه ، به آنچه در دست خداوند است ، اعتمادش بيشتر باشد، از آنچه در دست خود اوست .

[Pourya]

حكمت : 69
وَ قَالَ ع :
الدَّهْرُ يُخْلِقُ الْاءَبْدانَ، وَ يُجَدِّدُ الْآمالَ، وَ يُقَرِّبُ الْمَنِيَّةَ، وَ يُباعِدُ الْاءُمْنِيَّةَ، مَنْ ظَفِرَ بِهِ نَصِبَ، وَ مَنْ فاتَهُ تَعِبَ.

و فرمود (ع ):
روزگار بدنها را فرسوده سازد و آرزوها را تازه گرداند و مرگ را نزديك و اميدها را دور كند. هر كه بر آن ظفر يابد به رنج افتد و هر كه از دستش ‍ بدهد، سختى كشد.



حكمت : 70
وَ قَالَ ع :
مَنْ نَصَبَ نَفْسَهُ لِلنَّاسِ إِمَامَا فَعَلَيْهِ اءَنْ يَبْدَاءَ بِتَعْلِيمِْ نَفْسِهِ قَبْلَ تَعْلِيمِ غَيْرِهِ، وَ لْيَكُنْ تَاءْدِيبُهُ بِسِيرَتِهِ قَبْلَ تَاءْدِيبِهِ بِلِسانِهِ، وَ مُعَلِّمُ نَفْسِهِ وَ مُؤَدِّبُها اءَحَقُّ بِالْإِجْلالِ مِنْ مُعَلِّمِ النّاسِ وَ مُؤَدِّبِهِمْ.

و فرمود (ع ):
هر كه خود را پيشواى مردم خواهد، بايد كه پيش از ادب كردن ديگران به ادب كردن خود پردازد و بايد كه ادب كردن ديگران به كردار باشد، نه به گفتار. كسى كه آموزگار و ادب كننده خويش است ، سزاوارتر به تعظيم است ، از آنكه آموزگار و ادب كننده مردم است .

[Pourya]

حكمت : 54
وَ قَالَ ع :
الْقَناعَةُ مالٌ لا يَنْفَدُ.
قال الرضى :
وَ قَدْ رُوِىٍَّ هذَا الْكَلامُ عَنِ النَّبىٍِّّ صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ.

و فرمود (ع ):
قناعت ثروتى است كه از ميان نرود. اين سخن از پيامبر (ص ) هم روايت شده است .

حكمت : 55
وَ قَالَ ع :
الْمَالُ مَادَّةُ الشَّهَواتِ.

و فرمود (ع ):
ثروت اصل و مايه شهوتهاست .

[Pourya]

حكمت : 48

وَ قَالَ ع :
عَيْبُكَ مَسْتُورٌ ما اءَسْعَدَكَ جَدُّكَ.

و فرمود (ع ):
عيب تو پوشيده است تا بخت مساعد توست .


حكمت : 49

وَ قَالَ ع :
اءَوْلَى النَّاسِ بِالْعَفْوِ اءَقْدَرُهُمْ عَلَى الْعُقُوبَةِ.

و فرمود (ع ):
سزاوارترين مردم به عفو تواناترين آنهاست به عقوبت .

[Pourya]

حكمت : 15
وَ قَالَ ع :
مَا كُلُّ مَفْتُونٍ يُعَاتَبُ

و فرمود (ع ):
هر فريب خورده اى درخور عتاب نيست .

حكمت : 16
وَ قَالَ ع :
تَذِلُّ الْاءُمُورُ لِلْمَقَادِيرِ حَتَّى يَكُونَ الْحَتْفُ فِي التَّدْبِيرِ

و فرمود (ع ):
كارها دستخوش تقديرند، آنسان ، كه گاه تدبير سبب مرگ شود.

[Pourya]

حكمت : 67
وَ قَالَ ع :
لا يُرَى الْجاهِلُ إِلا مُفْرِطا اءَوْ مُفَرِّطا.

و فرمود (ع ):
جاهل ديده نشود مگر در افراط يا تفريط.

حكمت : 68
وَ قَالَ ع :
إِذا تَمَّ الْعَقْلُ نَقَصَ الْكَلامُ.

و فرمود (ع ):
چون عقل به كمال باشد، سخن اندك گردد.