کانون

* حضرت علی (علیه السّلام) فرموده اند : اگر نفس خود را به کاری مشغول نکنی ، او تو را مشغول می کند.

منبع : تعلیم و تربیت در اسلام، استاد شهید مطهری، ص415

امام صادق علیه السّلام فرمودند:

النظرةُ بَعدَ النظرةِ تزرعُ في القلب الشهوةَ و كفي بها لصاحبها فتنةً.


نگاهِ بعد از نگاه، بذر شهوت را در دل مي كارد و همين براي به فتنه (و گناه) كشاندن صاحب آن نگاه كافي است.


وسائل الشيعه، ج 14، ص 139

امام علی (ع) : مرا چیست که می بینم مردم هنگامی که شب نزدشان غذائی حاضر می نمایند حتما چراغی می افروزند تا ببینند چه غذائی در شکم خود وارد می سازند ؟ ولی به غذای روحشان اهمیت نمی دهند و چراغ عقل را به وسیله علم معنوی و الهی روشن نمی سازند تا از عوارض بد و زیانبار جهالت و گناهکاری در اعتقادات و اعمال سالم بمانند.  سفینة البحار جلد 2 صفحه 84

بسم الله الرحمن الرحیم

ابواسامه می گوید امام صادق علیه السلام به من فرمود:

 به کسانی که خود را مطیع ما می دانند و دنبال کلام ما هستند سلام مرا برسان و بگو که شما را سفارش می کنم به پروای از خداوند و پرهیزکاری در دینتان و تلاش برای خدا و راستگویی در گفتار و ادای امانت و طول دادن سجده و مراعات همسایه که پیامبر برای اینها آمد. امانت را به صاحب آن بازگردانید خواه نیکوکار باشد یا بدکار چراکه رسول خدا امر کرد به بازگرداندن امانت حتی اگر نخ یا سوزن باشد. با مسلمانی که هم مذهب شما نیست ارتباط و احسان داشته باشید در تشییع جنازه هاشان شرکت کنید از بیمارانشان عیادت کنید و حقوق آنها را ادا کنید. اگر کسی از شما در دینش پرهیزکار و در کلامش راستگو باشد، امانتدار و با مردم خوش اخلاق باشد می گویند این شیعه جعفری است و این باعث خوشحالی ماست و مارا شادمان می کند و می گویند این تربیت ( امام ) جعفر (صادق علیه السلام) است و اگر غیراز این باشد گرفتاری و عار آن نصیب من می شود و می گویند این تربیت ( امام ) جعفر (صادق علیه السلام) است.
 
الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج‏2 ؛ ص636

پیامبر صلى ا‏لله‏ علیه ‏و ‏آله :


خوشبخت کسى است که


سراى باقى را که نعمتش پایدار است بر سراى فانى که عذابش بى ‏پایان است برگزیند


و از آنچه در اختیار دارد براى سرایى که به آنجا مى ‏رود پیش فرستد

قبل از آن‏که آنها را براى کسى بگذارد که او با انفاق آن خوشبخت مى ‏شود ولى خودش با گردآورى آن (دارایى‏ها) بدبخت شده است.


 اعلام الدّین فی صفات المومنین ص 345

 امام على علیه ‏السلام :


مَن أجهَدَ نَفسَهُ فى إصلاحِها سَعِدَ، مَن أهمَلَ نَفسَهُ فى لَذّاتِها شَقِىَ وَ بَعُدَ؛


هر کس براى اصلاح خود، خویشتن را به زحمت بیندازد، خوشبخت مى‏ شود



و هر کس خود را در لذت‏ها رها کند، بدبخت مى‏ گردد و بى ‏بهره مى‏ ماند.


شرح آقا جمال الدین خوانساری بر غرر الحکم و دررالکلم ج5 ، ص258 ، ح 8246 و ح 8247

 

کسى که مراقب قلبش در برابر غفلت،
و نفسش در برابر شهوت،
و عقلش در مقابل جهل باشد،
نام او در دفتر بيداران و آگاهان ثبت مى شود، 

و آن کسى که مراقب عملش از نفوذ هوا پرستى
و دينش از نفوذ بدعت،
و مالش از آلودگى به حرام بوده باشد در زمره صالحان است.» 

(بحارالانوار، جلد 67، صفحه 68)

پیامبر مهربان اسلام(صل الله علیه و آله)فرمودند به پنج دلیل کودکان را دوست میدارم:

1– گریه میکنند، و گریه کلید بهشت است.


2 -قهر میکنند ولی زود آشتی میکنند، چون که دلی بی کینه دارند.


3- چیزی را که درست میکنند زود خراب میکنند، چون دلبستگی به دنیا ندارند.


4- با خاک بازی میکنند، چون غرور ندارند.


5- هرچه دارند میخورند و چیزی را برای فردا ذخیره نمیکنند، چون غم فردا ندارند.


منبع: اصول کافی /جلد 6/صفحه 50 .

تزکیه و تهذیب نفس در کلام  امیرالمؤمنین علی(ع) در نهج البلاغه با عبارت (امات نفسه؛ میراندن نفس) بیان شده است،

به معنی دور کردن عیب ها و اموری است که موجب فساد و تباهی نفس می شود تا همه قوا و استعدادهای انسانی فرد شکوفا شود و به رضایت الهی برسد.


اما چگونه یک سالک کوی حقیقت هوای نفس خویش را بمیراند؟
حضرت علی(ع) راه آن را بیان می کند: «قاتِلْ هَواک بعقلِک»؛
با خرد و عقلت، هوای نفس را بکش». (نهج البلاغه، حکمت 424)

و در جایی دیگر می فرماید: «فَارفِض الدنیا، فَإنّ حُبَّ الدنیا یعمِی و یصِمُّ و یبکمُ و یذِلُّ الرِّقابَ» 
دنیا را رها کن که دنیادوستی انسان را کور و کر و لال و خوار می سازد». (میزان الحکمة، ج 4، ص 1704)

حضرت در این فرمایش به سالک آگاهی می دهد که همواره قیمت نفس خویش را با آنچه نزد پروردگارش است، معامله کند و قدر و ارزش خود را با چیزی فروتر از آن، یعنی دنیا معامله نکند که در این صورت در این تجارت ضرر کرده و سرمایه وجودی اش را به بهای کم از دست داده است؛

از این رو انسان همیشه به مراقبت و تهذیب نفس نیاز داشته است.