بِسمِ اللّهِ الرَّحمانِ الرَّحيمِ
به نام خداوند بخشنده مهربان
(1)سُبْحانَ الَّذِي أَسْرى بِعَبْدِهِ لَيْلاً مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الأَقْصَی الَّذِي بارَكْنا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آياتِنا إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ
پاک و منزه است آن (خدایی) که بنده اش را از مسجد الحرام تا مسجد الاقصی که اطرافش را برکت داده ایم شبانه بُرد، تا از نشانه های خود به او نشان دهیم. همانا او شنوا و بیناست.
نکته ها:
- معراج، مقدس ترین سفر در طول تاریخ است، مسافرش پیامبر اسلام(ص)، فرودگاهش مسجد الحرام، گذرگاهش مسجد الاقصی، مهماندارش خدا، هدف آن دیدن آیات الهی، سوغاتش اخبار آسمان و ملکوت وبالا بردن سطح فهم بشر از این دنیای مادی بوده است. (2)
- بر اساس روایات، پیامبر یک سال قیل از هجرت، پس از نماز مغرب در مسجد الحرام، از طریق مسجد الاقصی یه وسیله "براق"(3) به آسمان رفت و چون بازگشت، نماز صبح را در مسجد الحرام خواند.(4)
- معراج پیامبر، جسمانی و در بیداری بوده، نه در خواب و با روح! و اصل آن از ضروریات دین و مورد اتفاق همه ی فرقه های اسلامی است.(5) روایات متواتر(6) و برخی دعا ها و زیارتنامه ها هم به این مساله اشاره دارد و در برخی احادیث، منکر آن کافر معرفی شده است.
- خداوند، حضرت آدم را از آسمان به زمین آورد، ولی حضرت رسول(ص) را از زمین به آسمان برد.(7) پیامبر در آن شب، عوالم بالا، ملکوت آسمان و عجایب آفرینش را دیده(8)، با انبیا ملاقات کردند.(9) برخی احادیث قدسی در این سفر بر آن حضرت وارد شده، و رهبری و ولایت علی(ع) مطرح شد.
- در این سفر، حضرت رسول، بهشت و جهنم را دید، وضعیت بهشتیان و نعمت هایشان و دوزخیان و عذاب هایشان از مشاهدات دیگر پیامبر بود. وقتی پیامبر داستان معراج را بیان فرمود، بعضی مردم کم ظرفیت از دین برگشتند.(10)
- پیامبریکه امتش در اینده از فضانوردان نیز خواهند بود، لازم است به معراج و سفر آسمانی رفته باسد." سُبْحانَ الَّذِي أَسْرى بِعَبْدِهِ"
پیام ها:
- معراج لغو نیست، بلکه اسراری قابل توجه دارد. " سُبْحانَ الَّذِي أَسْرى..."
- معراج، اردوی خصوصی و بازدید علمی خداوند بود، و گرنه خداوند بی مکان است." سُبْحانَ الَّذِي أَسْرى"
- عبودیت، مقدمه پرواز است و عروج، بی خروج از صفات رذیله، ممکن نیست." أَسْرى بِعَبْدِهِ"
- انسان اگر هم به معراج برود، باز عبد است. پس درباره اولیای خدا غلوّ نکنیم." أَسْرى بِعَبْدِهِ"
- عبودیت، از افتخارات پیامبر و زمینه دریافت های الهی اوست." بِعَبْدِهِ"
- برای قرب به خدا، شب بهترین وقت است.(11)" أَسْرى... لَيْلاً"
- شب معراج، شب بسیار مهمی بوده است." لَيْلاً" نکره آمده است.
- اگر استعداد و شایستگی باشد، پرواز یکشبه انجام می گیرد"أَسْرى بِعَبْدِهِ لَيْلاً"
- مسجد، بهترین سکوی پرواز معنوی مومن است." مِنَ الْمَسْجِدِ"
- مسجد باید محور کار های ما باشد." مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الأَقْصَی"
- حرکت های مقدس، باید از راه های و جایگاه های مقدس باشد." أَسْرى... مِنَ الْمَسْجِدِ"
- سرسبزی و برکات، باید بر محورمسجد و پیرامون آن باشد" الْمَسْجِدِ... بارَكْنا حَوْلَهُ"
- بیت المقدس و حوالی آن، محل نزول برکات آسمانی، مقر پیامبران و فرودگاه فرشتگان در تاریخ بوده است." بارَكْنا حَوْلَهُ"
- ظرفیت علمی انسان،از دانستنی های زمین بیشتر و شگفتی های آسمان نیز از زمین بیشتر است." أَسْرى... لِنُرِيَهُ مِنْ آياتِنا"
- هدف معراج، کسب معرفت و رشد معنوی بود." لِنُرِيَهُ مِنْ آياتِنا"
- ایات الهی آنقدر بی انتهست که رسول خدا نیز توان دستیابی به همه آنها را ندارد." مِنْ آياتِنا"(12)
- خداوند به مخالفانش هشدار می دهد که آنان را میبیند و سخنانشان را می شنود." السَّمِيعُ الْبَصِيرُ"
اشکال و جواب
بعضی ها در مورد معراج و سفر آسمانی پیامبر(ص) سوال ها یا شیبه هایی را مطرح می کنند، از قبیل اینکه: در فضای بیرون جو، هوا نیست، گرمای سوزان و سرمای کشنده هست، مشکل بی وزنی وجود دارد، اشعه های کیهانی خطرناک است، یک شب برای سیر در اسمان کوتاه است و اگر کسی بخواهد در فضا سیر کند، باید سرعتی شبیه سرعت نور یا بیشتر داشته باشد، برای فرار از جاذبه باید سرعتی معادل 40000 کیلومتر در ساعت داشت و امثال اینها.
پاسخ اجمالی شبهات این است: اصل معراج در قرآن و روایات متواتر آمده(13) و آنچه مهم است، ایمان به اصل آن است و ایمان به جزئیاتش ضروری نیست.(14)
از طرفی معجزه باید عقلا محال نباشد و چون معراج از معجزات پیامبر اسلام(ص) است، مشمول قواعد کلی همه معجزات می شود.
بقیه مشکلات و شبهات نیز با توجه به قدرت الهی قابل حل است. علاوه بر آنکه امروزه انسان، هواپیما و قمر مصنوعی و سفینه های فضایی به کرات دیگر می فرستد، پذیرفتن معراج آسان است.
چنانچه قرآن، جابه جایی تخت بلقیس را از کشوری به کشور دیگر در یک چشم به هم زدن مطرح میکند این مساله، مشکل طی مسافت را حل میکند
------------------------------
2. در تفسیرفرقان آمده است: شب میلاد، شب معراج، شب بعثت، شب هجرت، شب ورود به مدینه و شب رحلت پیامبر، همه، شب دوشنبه بوده است.
3.تفسیر نورالثقلین
4.بحار،ج18،ص389
5.این آیه و آیات 8 تا 18 سوره نجم، بر این مطلب دلالت دارد.
6.متواتر، به رواباتی میگویند که افراد بسیاری آن را نقل کرده باشند و جایی برای شبهه نباشد.
7.تفسیر کشف الاسرار
8.تفسیر نورالثقلین
9.کافی،ج18،ص121
10.تفسیر طبری
11."سُری" به معنی سیر و حرکت شبانه است.
12.در جایی دیگرآمده است:"لقد رأی من آیات ربّه الکبری" نجم،18
13.بحار،ج18،ص282-410
14.البته بعضی روایات، معجول است، مثل مشاهده خدا در حال جسم بودن، و برخی قابل قبول است با توجیه و تأویل، مانند: دیدار اهل بهشت و جهنم و برخی هم بدون تأویل، پذیرفتنی است.