کانون

نسخه‌ی کامل: شعر و نثر ادیبان
شما در حال مشاهده‌ی نسخه‌ی متنی این صفحه می‌باشید. مشاهده‌ی نسخه‌ی کامل با قالب بندی مناسب.
بی گاهان به غربت
به زمانی که خود در نرسیده بود
چنین زاده شدم در بیشه ی جانوران و سنگ
و قلب ام ، در خلأ  تپیدن اغاز کرد

گهوازه ی تکرار را ترک گفتم
در سرزمینی بی پرنده و بی بهار

نخستین سفرم باز امدن بود از چشم انداز های امید فرسای ماسه و خار
بی ان که با نخستین قدم های نا آزموده ی نوپائی خویش به راهی دور رفته باشم

نخستین سفرم باز امدن بود

دور دست امیدی نمی اموخت
لرزان  بر پاهای نو راه
رو در افق سوزان ایستادم
دریافتم بشارتی نیست
چرا که سرابی در میانه بود

دور دست امیدی نمی اموخت
دانستم که بشارتی نیست
این بی کرانه
زندانی چندان عظیم بود که روح
از شرم ناتوانی
در اشک
پنهان میشد.

53
.

غم که می آید در و دیوار، شاعر می شود 

در تو زندانی ترین رفتار شاعر می شود 


می نشینی چند تمرین ریاضی حل کنی 

خط کش و نقاله و پرگار، شاعر می شود 


تا چه حد این حرف ها را می توانی حس کنی؟

حس کنی دارد دلم بسیار شاعر می شود 


تا زمانی با توام انگار شاعر نیستم 

از تو تا دورم دلم انگار شاعر می شود 


باز می پرسی "چطور این گونه شاعر شد دلت؟"

تو دلت را جای من بگذار شاعر می شود 


گرچه می دانم نمی دانی چه دارم می کشم 

از تو می گوید دلم هر بار شاعر می شود ...



( زنده یاد نجمه زارع _ 1384- 1361 )



53
از گروس عبدالملکیان:


قایق کاغذی
 
 
یک جفت کفش
چند جفت جوراب با رنگ های نارنجی و بنفش
یک جفت گوشواره ی آبی
یک جفت ...
 
کشتی نوح است
این چمدان که تو می بندی !
 
بعد
صدای در
از پیراهنم گذشت
از سینه ام گذشت
از دیوار اتاقم گذشت
از محله های قدیمی گذشت
                  و کودکی ام را غمگین کرد.               
کودک بلند شد
و قایق کاغذی اش را بر آب انداخت
او جفت را نمی فهمید
تنها سوار شد
آب ها به آینده می رفتند.
 
همین جا دست بردم به شعر
و زمان را
مثل نخی نازک
بیرون کشیدم از آن
دانه های تسبیح ریختند :
 
                 من                      ...                                تو                  
                                                             کودکی                              ...
 
          ...                      قایق کاغذی                                 
               نوح                                                                            ...            
                                 ...                   آینده           
                                                                               ...
 
تو را


با کودکی ام


بر قایق کاغذی سوار کردم  و


به دوردست فرستادم


بعد با نوح


در انتظار طوفان قدم زدیم

راز عشق شقایق !!!!

یکی از روزهایی ، که زمین تب دار و سوزان بود
و صحرا در عطش می سوخت ، تمام غنچه ها تشنه
و من بی تاب و خشکیده ، تنم در آتشی می سوخت
ز ره آمد یکی خسته ، به پایش خار بنشسته

و عشق از چهره اش پیدای پیدا بود
ز آنچه زیر لب می گفت : شنیدم ، سخت شیدا بود
نمی دانم چه بیماری به جان دلبرش
افتاده بود ، اما طبیبان گفته بودندش

اگر یک شاخه گل آرد ، ازآن نوعی که من بودم
بگیرند ریشه اش را ، بسوزانند
شود مرهم برای دلبرش ، آندم شفا یابد
چنانچه با خودش می گفت ، بسی کوه و بیابان را

بسی صحرای سوزان را ، به دنبال گلش بوده
و یک دم هم نیاسوده ، که افتاد چشم او ناگه به روی من
بدون لحظه ای تردید ، شتابان شد به سوی من

به آسانی مرا با ریشه از خاکم جدا کرد و
به ره افتاد و او می رفت ، و من در دست او بودم
و او هرلحظه سر را رو به بالاها
شکر می کرد ، پس از چندی

هوا چون کوره آتش ، زمین می سوخت
و دیگر داشت در دستش تمام ریشه ام می سوخت
به لب هایی که تاول داشت گفت : چه باید کرد؟

در این صحرا که آبی نیست
به جانم ، هیچ تابی نیست
اگر گل ریشه اش سوزد که وای بر من
برای دلبرم ، هرگز دوایی نیست

واز این گل که جایی نیست ، خودش هم تشنه بود اما
نمی فهمید حالش را ، چنان می رفت و
من در دست او بودم ، و حالا من تمام هست او بودم

دلم می سوخت ، اما راه پایان کو ؟
نه حتی آب ، نسیمی در بیابان کو ؟

و دیگر داشت در دستش تمام جان من می سوخت
که ناگه روی زانوهای خود خم شد ، دگر از صبر او کم شد
دلش لبریز ماتم شد ، کمی اندیشه کرد ، آنگه

مرا در گوشه ای از آن بیابان کاشت
نشست و سینه را با سنگ خارایی
زهم بشکافت ، زهم بشکافت

اما ! آه صدای قلب او گویی جهان را زیرو رو می کرد
زمین و آسمان را پشت و رو می کرد
و هر چیزی که هرجا بود ، با غم رو به رو می کرد

نمی دانم چه می گویم ؟ به جای آب ، خونش را
به من می داد و بر لب های او فریاد
بمان ای گل ، که تو تاج سرم هستی
دوای دلبرم هستی ، بمان ای گل

و من ماندم نشان عشق و شیدایی
و با این رنگ و زیبایی
و نام من شقایق شد
گل همیشه عاشق شد
یاد سهراب بخیر!

آن سپهری که تا لحظه ی خاموشی گفت:

تو مرا یاد کنی یا نکنی

باورت گر بشود، گر نشود ...

حرفی نیست؛

اما ...

نفسم می گیرد در هوایی که نفس های تو نیست!
این چه حرفیست که در عالم بالاست بهشت!!

هر کجا وقت خوش افتاد، همانجاست بهشت...

دوزخ از تیرگیِ بختِ درونِ تو بوَد

گر درون تیره نباشد، همه دنیاست بهشت...

"صائب تبریزی"
من محو خدایم و خدا آن من است

هر سوش مجویید که در جان من است


سلطان منم و غلط نمایم به شما

گویم که کسی هست که سلطان من است


مولانا
 دانی که را سزد صفت پاکی
 

دانی که را سزد صفت پاکی                                 آنکو وجود پاک نیالاید
در تنگنای پست تن مسکین                           جان بلند خویش نفرساید
دزدند خود پرستی و خودکامی                      با این دو فرقه راه نپیماید
تا خلق ازو رسند به آسایش                     هرگز به عمرِ خویش نیاساید
آنروز کآسمانش برافرازد                                 از توسنِ غرور به زیر آید
تا دیگران گرسنه و مسکینند                      بر مال و جاه خویش نیفزاید
در محضری که مُفتی و حاکم شد                      زر بیند و خلاف نفرماید
تا بر برهنه جامه نپوشاند                                از بهر خویش بامنیفراید
تا کودکی یتیم همی بیند                                اندام طفل خویش نیاراید
 مردم بدین صفات اگر یابی                       گر نام او فرشته نهی ،شاید.


پروین اعتصامی
وقتی تو نیستی
نه هست های ما
چونان که بایدند
نه باید ها…
مثل همیشه آخر حرفم

و حرف آخرم را
با بغض می خورم
عمری است
لبخند های لاغر خود را 
در دل ذخیره می کنم:
باشد برای روز مبادا!
اما
در صفحه‌های تقویم 
روزی به نام روز مبادا نیست
آن روز هر چه باشد 
روزی شبیه دیروز
روزی شبیه فردا
روزی درست مثل همین روزهای ماست
اما کسی چه می‌داند؟
شاید
امروز نیز روز مبادا باشد!
........







قیصر امین‌پور
حرف های ما هنوز ناتمام . . . 
تا نگاه می کنی :
وقت رفتن است . . . 


باز هم همان حکایت همیشگی !
پیش از آنکه با خبر شوی
لحظه عزیمت تو ناگزیر می شود
آی....
ای دریغ و حسرت همیشگی 
ناگهان
چقدر زود 
دیر می شود!


قیصر امین پور
مادر موسی چو موسی را به نیل            در فکند از گفته رب جلیل

خود ز ساحل کرد با حسرت نگاه             گفت کی فرزند خرد بی گناه

گر فراموشت کند لطف خدای                  چون رهی زین کشتی بی نا خدای

گر نیارد ایزد پاکت به یاد                     آب خاکت را دهد نا گه به باد

 

وحی امدکین چه فکر با طل است          رهرو ما اینک اندر منزل است

پرده شک را بر انداز از میان              تا ببینی سود کردی یا زیان

ما گرفتیم ا نچه را انداختی                     دست حق رادیدی و نشنا ختی؟

در تو تنها عشق و مهرمادریست             شیوه ما عدل و بنده پروریست

نیست بازی کار حق خود را مباز            آنچه بردیم از تو باز آریم باز

سطح آب از گا هوارش خوشتر است         دایه اش سیلا ب و مو جش مادر است

رو دها از خود نه طغیان می کنند            آنچه می گوییم ما آن می کنند

ما،به دریا حکم طو فان می دهیم             ما به سیل و موج فرمان می دهیم

نسبت نسیان به ذات حق مده                  بار کفر است این به دوش خود منه

به که بر گردی ،به ما بسپاریش             کی تو از ما دوست تر می داریش

نقش هستس نقشی از ایوان ماست           خاک و باد و آب سر گردان ماست

قطره ای کز جویباری می رود                از پی انجام کاری می رود

ما بسی گم گشته باز آ ورده ایم                ما بسی بی توشه را پر ورده ایم

میهمان ماست هر کس بی نواست             آشنا با ماست چون بی آشناست

ما بخواینم ار چه مارا رد کنند                عیب پو شیها کنیم ار بد کنند.

سو زن ما دوخت هر جا هرچه دوخت      زآتش ما سوخت هر شمعی که سوخت



کشتی ای زآ سیب موجی هو لناک             رفت وقتی سوی غر قاب هلاک

بندها را تارو پود از هم گسیخت                موج از هر جا که راهی یافت ریخت

هرچه بود از مال و مردم رآ ببرد              زان گروه رفته طفلی ماند خرد

طفل مسکین چون کبو تر پر گرفت            بحر را چون دامن مادر گرفت

مو جش اول وهله چون  طو مار کرد         تند باد، اندیشه پیکار کرد

 

بحر را گفتم دگر طو فان مکن                این بنای شوق را ویران مکن

در میان مستمندان فرق نیست                این غریق خرد بهر غرق نیست

صخره را گفتم مکن با او ستیز                 قطره را گفتم ،بدان جانب مریز

امر دادم باد را ،کان شیر خوار                گیرد از دریا ،گذارد در کنار

سنگ را گفتم به زیرش نرم شو                 برف را گفتم که آب گرم شو

صبح را گفتم به رویش خنده کن                نور را گفتم دلش را زنده کن

لاله را گفتم که نزدیکش بروی                 ژاله را گفتم که رخسارش بشوی

خار را گفتم که خلخالش مکن                   مار را گفتم که طفلک را مزن

رنج را گفتم که صبرش اندک است             اشک را گفتم مکاهش کودک است

گرگ را گفتم تن خردش مدر                    دزد را گفتم گلو بندش مبر

بخت را گفتم جهان داریش ده                  هوش را گفتم که هوشیاریش ده

تیرگیهارا نمودم رو شنی                       ترس ها را جمله کردم ایمنی

 

ایمنی دیدند و نا ایمن شدند                          دوستی کردم مرا دشمن شدند

کا رها کردند اما پست و زشت                      ساختند آ یینه ها اما زخشت

تا که خود بشنا ختند از را ه،چاه                     چاهها کندند مردم را به راه

رو شنیها خواستند اما ز دود                           قصر ها افرا شتند اما به رود

قصه ها گفتند بی اصل و اساس                       دزدها بگماشتند از بهر پاس

جامها لبریز کردند از فساد                             رشته ها رشتند در دوک عناد

در س ها خواندند اما درس عار                      اسبها راندند اما بی فسار

دیو ها کردندو در بان و وکیل                        در چه محضر محضر حی جلیل

وا رهاندیم آ ن غریق بی نوا                        تا رهید از مرگ شد صید هوی

آ خر ان نور تجلی دود شد                           آن یتیم بی گنه نمرود شد

رزمجو یی کرد با چون من کسی                   خواست یاری ازعقاب و کرکسی

برق عجب،آ تش یسی افروخته                     وز شراری خانمانها سو خته

خواست تا لاف خدا وندی زند                      برج  و باروی خدا را بشکند

رای بد زد گشت پست و تیره رای                 سر کشی کردو فکندیمش ز پای

 

ما که دشمن را چنین می پروریم              دوستان را از نظر چون می بریم

آنکه با نمرود این احسان کند                   ظلم کی با موسی عمران کند




این سخن پروین نه از روی هواست     هر کجا نوریست ،زانوار خداست.
ای مهربان تر از برگ در بوسه های باران
بیداری ستاره در چشم جویباران


آیینه نگاهت پیوند صبح و ساحل
لبخند گاهگاهت صبح ستاره باران


باز آ که در هوایت خاموشی جنونم
فریادها برانگیخت از سنگ کوهساران


ای جویبار جاری! زین سایه برگ مگریز
کاینگونه فرصت از کف دادند بیشماران


گفتی به روزگاری مهری نشسته گفتم
بیرون نمی توان کرد حتی به روزگاران



بیگانگی ز حد رفت ای آشنا مپرهیز
زین عاشق پشیمان سرخیل شرمساران


پیش از من و تو بسیار بودند و نقش بستند
دیوار زندگی را زینگونه یادگاران




این نغمه محبت، بعد از من و تو ماند
تا در زمانه باقیست آواز باد و باران


"محمد رضا شفیعی کدکنی"
نگو بهم گریه نکن بزار بسوزم تو خودم
آخه نمیدونی که من چجوری عاشقش شدم
نگو بهم گریه نکن دوس داشتمش دارم هنوز
نشد فراموشش کنم بدجور گرفتارم هنوز
نگو بهم گریه نکن دلتنگی اشکامو میخواد
آخه تمام گریه هام از غم چشم تو میاد
نگو که دلتنگی بسه غصه بسه گریه بسه
آخر تنهایی من زندگی تو این قفسه
نمیشه که یادم نیاد چشمای بی گناهشو
کاش ببینم دوباره اون صورت مثل ماهشو
واسه دلی که عاشقه جدایی مثل مردنه
این همه بی قراری هام دلیل سر سپردنه
ز روز گذر کردن اندیشه کن
پرستیدن دادگر پیشه کن
به نیکی گرای و میازار کس
ره رستگاری همین است و بس ...
حکیم فردوسی
به جهنم که پیر میشوی دیوانه!

چروک زیر جشمانت 

همانقدر زیباست 

که چین روی دامنت ... 



سیاه قلم های نیکی فیروزکوهی